CHP’li 20 Milletvekilinin İstifasıyla Erken Seçim İddiaları Gerçekçi Mi?
ARA SEÇİMİN HUKUKİ TEMELİ NEDİR?
Anayasa’nın 78. maddesi ile 2839 Sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu’na göre, milletvekili üyeliklerinde boşalma olması hâlinde ara seçim yapılabilmektedir. Ancak bu seçim her dönemde yalnızca bir kez yapılabilir ve genel seçimden itibaren 30 ay geçmeden uygulanamaz.
Boşalan milletvekilliği sayısı, TBMM üye tam sayısının yüzde 5’ini (güncel durumda en az 30 vekil) bulursa, ara seçimin 3 ay içinde gerçekleştirilmesi gereklidir.
MECLİSTE İSTİFALAR NASIL İŞLEME KONULUR?
Milletvekili istifaları, doğrudan geçerli sayılmaz. TBMM Genel Kurulu’nda oylamaya sunulur ve istifaların kabulü için katılan milletvekillerinin salt çoğunluğunun oyu gerekir. Bu durum, sadece muhalefet partilerinin değil, aynı zamanda Cumhur İttifakı’nın da onayını zorunlu kılar.
CHP’NİN STRATEJİSİ TEORİDE MÜMKÜN MÜ?
Söz konusu iddiada adı geçen 20 milletvekili istifası, ara seçim için yeterli değildir. En az 22 milletvekilinin görevi sona ermelidir. Ayrıca, bu istifaların kabul edilmesi ve seçim takviminin işlemesi için Cumhur İttifakı’nın da destek vermesi şarttır.
SEÇİM SADECE BAZI BÖLGELERİ KAPSAR
İstifalar kabul edilse bile, seçim yalnızca ilgili milletvekillerinin görev yaptığı seçim bölgelerinde gerçekleştirilir. Yani bir genel seçim değil, dar kapsamlı bir ara seçim yapılır.
Bu durumda CHP’nin önünde iki ihtimal oluşur:
Güçlü olduğu bölgelerde ara seçime giderek milletvekili sayısını artırmak. Zayıf olduğu bölgelerde Cumhur İttifakı’na vekil kaptırma riski almak.D’HONDT SİSTEMİ ARA SEÇİMİ NE KADAR ETKİLER?
Türkiye’deki nispi temsil esasına dayalı D’Hondt sistemi nedeniyle, yapılacak bir ara seçimin TBMM aritmetiğini kökten değiştirmesi oldukça güçtür. Bu nedenle erken seçimi tetikleyecek bir ara seçim ihtimali şu anki yasalar çerçevesinde hem teknik olarak zordur hem de siyasi olarak mümkün görünmemektedir.
SONUÇ OLARAK
Mevcut tabloda 592 milletvekili bulunuyor. En az 30 vekil koltuğu boşalmadıkça ara seçim yapılamaz. 20 milletvekilinin istifası yasal süreci başlatmak için yeterli değildir. TBMM Genel Kurulu’nda istifaların kabulü için Cumhur İttifakı’nın onayı da gereklidir. Tüm bu şartlar sağlansa bile yapılacak seçim yalnızca belli bölgelerde olur, genel bir erken seçim doğurmaz. Dolayısıyla sosyal medyada öne sürülen “CHP istifalarla erken seçimi zorlayacak” iddiası, mevcut yasal zemine göre gerçekçi değildir.